Jak projektować przestrzenie publiczne przyjazne dzieciom i rodzicom?

Data publikacji: 06-05-2024  |  Data aktualizacji: 10-05-2024  | Autor: Mateusz Ciećwierz

Projektowanie przestrzeni przyjaznych dzieciom i rodzicom wymaga poznania ich potrzeb. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, na co zwrócić uwagę, by dostosować przestrzeń publiczną dla różnorodnych grup społecznych.

Tworzenie miejsc odpowiednich dla dzieci i ich opiekunów to kluczowe wyzwania w projektowaniu miast. Aby sprostać oczekiwaniom wszystkich członków społeczeństwa, należy myśleć holistycznie i uwzględniać zróżnicowane potrzeby. Przestrzenie publiczne przyjazne dzieciom to jeden z najważniejszych czynników wpływających na integrację różnorodnych grup społecznych. Sposobem aby zachęcić młode matki do wychodzenia z dziećmi z domu, należy stworzyć im bezpieczne warunki, w których rodzice i dzieci będą czuli się dobrze.

Czym są przestrzenie publiczne?

Przestrzenie publiczne to obszary, które są dostępne i przeznaczone dla wszystkich obywateli, np. place, ulice, parki, skwery czy biblioteki. Z przestrzeni publicznej może korzystać każdy, niezależnie od wieku czy poziomu sprawności. W tym artykule skupimy się na potrzebach rodzin, czyli osób dorosłych i dzieci. Wspólnie zastanowimy się, co należy wziąć pod uwagę, aby przestrzeń była bezpieczna i w naturalny sposób zachęcała do integracji i wspólnych aktywności.

Aby zaprojektować przestrzeń przyjazną dzieciom i rodzicom, należy zmienić perspektywę. W tym celu trzeba zrezygnować z wyobrażenia o domyślnym użytkowniku przestrzeni publicznej, czyli wysokim i sprawnym człowieku (przeważnie mężczyźnie). Musi on zostać zastąpiony różnorodną grupą użytkowników: małych dzieci, ich opiekunów, dzieci w wózkach, seniorów czy osób z niepełnosprawnościami. Dopiero gdy poznamy wymagania przedstawicieli różnych grup społecznych, będziemy mogli zaproponować przestrzeń publiczną, która zaspokoi ich potrzeby.

W projektowaniu przestrzeni publicznych dla rodzin niezwykle ważne jest też określenie celu i okoliczności, w jakich będą z niej korzystać. Dobrze zaprojektowana przestrzeń powinna zachęcać do aktywności, a korzystanie z niej powinno być intuicyjne. W przypadku placów zabaw przykładem będzie zaplanowanie miejsc do odpoczynku i jednoczesnej obserwacji bawiących się dzieci.

Przestrzeń przyjazna dzieciom - zacieniony plac zabaw.

Przestrzeń publiczna bez barier, czyli urbanistyka na rzecz dostępności

Przy projektowaniu przestrzeni publicznych przyjaznych rodzinom, nie można pominąć aspektu barier architektonicznych. Bariery architektoniczne to fizyczne przeszkody, które utrudniają wygodne i bezpieczne korzystanie z przestrzeni. Przykłady takich barier to: krawężniki, schody, całkowity brak lub strome podjazdy, wąskie drzwi. Obecnie prawo zobowiązuje do likwidacji barier architektonicznych. Niestety, wciąż są one obecne w miejscach użyteczności publicznej jak np. biblioteki czy przychodnie.

Bariery architektoniczne są utrudnieniem nie tylko z perspektywy osób z niepełnosprawnościami. Często są przeszkodą, którą muszą pokonać rodzice (najczęściej kobiety, matki) małych dzieci. Wciągnięcie wózka z niemowlakiem po schodach lub podjazd na wysoki krawężnik jest bardzo trudne. Przestrzeń niedostosowana do potrzeb wszystkich grup społecznych, czyli wolna od barier architektonicznych nie jest miejscem przyjaznym dzieciom i ich rodzicom. Likwidacja barier architektonicznych jest nie tylko obowiązkiem prawnym, ale też wyrazem świadomości społecznej i troski o wszystkich użytkowników przestrzeni publicznej.

SPRAWDŹ KURSY GRAFICZNE ONLINE

Jak zlikwidować bariery architektoniczne?

Pierwszym i najważniejszym etapem w likwidacji barier architektonicznych jest odpowiednie zaplanowanie przestrzeni. Już na etapie projektu można pomyśleć o takich usprawnieniach jak: równe i płaskie chodniki, szerokie drzwi, podjazdy czy brak schodów. Przestrzeń publiczna przyjazna dzieciom musi być wolna od barier architektonicznych. Dzięki temu będą z niej korzystać wszystkie dzieci i dorośli, niezależnie od stopnia sprawności czy wieku.

Jak projektować przestrzenie publiczne przyjazne dzieciom i rodzicom — place zabaw

Place zabaw to jeden z najbardziej oczywistych przykładów przestrzeni publicznej dedykowanej rodzicom i dzieciom. Plac zabaw powinien być bezpiecznym miejscem, zachęcającym do kreatywnej zabawy. Dobrze, gdy oprócz sprzętów do zabawy, zadba się też o potrzeby rodziców — wygodne ławki do nakarmienia niemowlaka lub odpoczynku ustawione tak, by można było obserwować bawiące się dzieci. Koniecznie trzeba też zadbać o toalety i miejsce do przewinięcia dziecka.

Warto pomyśleć o lokalizacji placu zabaw tak, by nie kolidował z innymi elementami miejskiej architektury. Miejsce zabaw dla dzieci musi być bezpieczne, dlatego plac zabaw (zwłaszcza dla najmłodszych dzieci) powinien być ogrodzony. Znaczenie ma również odległość od ulicy — hałas samochodów przeszkadza w spokojnej zabawie, a wdychanie spalin jest szkodliwe dla zdrowia. Z drugiej strony mogą pojawiać się głosy o uciążliwości placów zabaw. Bawiące się dzieci hałasują, dlatego trzeba starannie przemyśleć lokalizację placów zabaw.

Problemem, z jakim czasem zmagają się nowe osiedla, jest brak przestrzeni przyjaznych dzieciom. Internauci bezlitośnie punktują błędne przekonanie, że wystarczy postawić huśtawkę i ławkę dla rodzica, aby powstał plac zabaw. Zaprojektowane bezpiecznego i wygodnego placu zabaw wymaga więcej pracy.

Przeczytaj, co trzeba wziąć pod uwagę, aby plac zabaw nie tylko spełniał minima określone w prawie, ale też był przestrzenią przyjazną dzieciom.

Bezpieczny plac zabaw z gumową nawierzchnią.

Cechy bezpiecznego i dobrego placu zabaw:

• Odpowiednia nawierzchnia (np. z grubych gumowych płyt), aby zamortyzować dziecięce upadki.
• Cień — ani dzieci, ani ich opiekunowie nie chcą przebywać w nasłonecznionym miejscu w letni dzień. Idealny plac zabaw otoczony drzewami zapewniającymi cień, nie tylko nad ławeczkami dla opiekunów.
• Bezpieczne sprzęty z atestami — Wysokiej jakości certyfikowane sprzęty i regularne kontrole techniczne to sposób, by zapewnić bezpieczeństwo na placu zabaw.
• Kosze na śmieci — Dobrze oznaczone kosze na śmieci, najlepiej zachęcające do segregacji odpadów nie tylko zwiększają wygodę opiekunów. To również świetny sposób na wsparcie procesu edukacji ekologicznej nawet u najmłodszych dzieci.
• Wykorzystanie naturalnego ukształtowania terenu i przyrody — jeśli tylko to możliwe, warto rozważyć wykorzystanie naturalnej rzeźby terenu. Coraz większą popularnością cieszą się zjeżdżalnie wykorzystujące naturalne pagórki. Otoczenie roślin sprzyja zabawie, a przebywanie w pobliżu drzew korzystnie wpływa na dobrostan człowieka.

Dobrym rozwiązaniem jest też wydzielenie stref zabawy dla młodszych i starszych dzieci. Przedszkolaki i uczniowie klas 1-3 są na innych etapach rozwoju, dlatego wybierają inne zabawy. Maluchy chętniej spędzą czas w piaskownicy, natomiast starszym dzieciom do gustu przypadną boiska do gry lub wszelkiego rodzaju sprzęty do wspinania się. Zapewnienie dzieciom sprzętu dostosowanego do ich wzrostu i zdolności motorycznych z pewnością przełoży się na popularność danego placu zabaw. Warto też pomyśleć o szerokich i wygodnych ścieżkach, tak, by poruszanie się po placu było łatwe. Szczególnie docenią to mamy spacerujące ze śpiącym dzieckiem w wózku, gdy starsze rodzeństwo szaleje na placu.

Wygodne miejsce do spacerowania.

Czego potrzebują rodzice w miejscach publicznych?

Przestrzeń publiczna przyjazna rodzicom i całym rodzinom musi być łatwo dostępna. Należy pomyśleć nie tylko o wygodnych i szerokich chodnikach, ale też o miejscach do przewinięcia lub nakarmienia dziecka. Toalety w pobliżu placów zabaw również zachęcałyby rodziców do spędzania tam czasu z dziećmi. Projektując miejsce dla rodzin, trzeba też zadbać o cień. Przebywanie w upalny dzień na niezacienionym placu zabaw jest nie tylko nieprzyjemne, ale też bardzo niebezpieczne. Rodzice będą tego unikać.

ZOBACZ - DOSTĘP DO PONAD 1000H SZKOLEŃ ONLINE

Miasta dla dzieci, czyli czego potrzebują najmłodsi w przestrzeni publicznej?

Jak widać przestrzeń publiczna przyjazna dzieciom powinna być przede wszystkim bezpieczna. Jednak bezpieczeństwo, choć niezwykle ważne, nie jest jedynym wyzwaniem, przed jakim stoją urbaniści i projektanci przestrzeni miejskich.

Projektowanie przestrzeni publicznej dla dzieci wymaga zmiany perspektywy na dziecięcą, tak by stworzyć miejsce wspierające dziecięcą kreatywności. Różnorodne sprzęty do zabawy, możliwość kontaktu z naturą wpływają korzystnie na zdrowie i rozwój dziecka. Jednak nawet najciekawszy plac zabaw nie zda egzaminu, jeśli zabraknie infrastruktury dla rodziców. Wygodne ławki, dostępne toalety, miejsca do spokojnego nakarmienia dziecka to obowiązkowe elementy przestrzeni publicznej dla rodzin. Co więcej, likwidacja barier architektonicznych ma kluczowy wpływ na proces integracji lokalnej społeczności.